Coraz więcej osób dorosłych decyduje się na dietę wegetariańską i w ten sam sposób odżywia również swoje dzieci. Dieta ta ogranicza spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, co może doprowadzić do niedoborów niektórych składników odżywczych u dziecka. W jaki sposób najlepiej odżywiać najmłodszych dietą wegetariańską?
Dieta wegetariańska i jej odmiany
Prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczać organizmowi wszystkich niezbędnych wartości odżywczych takich jak:
- białko:
- roślinne,
- zwierzęce;
- węglowodany;
- tłuszcze;
- składniki mineralne i witaminy;
- substancje bioaktywne.
Rodzic, decydując się na rezygnację z niektórych pokarmów lub wprowadzając w jadłospis dziecka modyfikację, powinien w taki sposób zbilansować jego dietę, aby zapewnić mu wszystkie niezbędne dla organizmu składniki odżywcze.
Dieta wegetariańska wyklucza z jadłospisu mięso oraz potrawy i produkty, które mają je w swoim składzie. Podstawą stanowią dla niej owoce i warzywa oraz inne produkty pochodzenia roślinnego.
Rodzaje diety wegetariańskiej przy uwzględnieniu spożywanych produktów:
- laktoowowegetarianizm – produkty pochodzenia roślinnego oraz nabiał i jaja;
- laktowegetarianizm – produkty pochodzenia roślinnego i nabiał;
- owowegetarianizm – produkty pochodzenia roślinnego i jaja;
- weganizm – tylko produkty pochodzenia roślinnego;
- witarianizm – tylko surowe produkty pochodzenia roślinnego; dieta wyłącza jakąkolwiek obróbkę termiczną warzyw i owoców. Osoby na tej diecie nie piją również kawy i herbaty;
- frutarianizm – tylko te owoce i warzywa, które same spadną z rośliny.
Inne odmiany pseudowegetarianizmu to m.in.:
- semiwegetarianizm – produkty pochodzenia roślinnego, drób i ryby;
- pollowegetarianizm – produkty pochodzenia roślinnego i drób;
- fleksitarianizm – produktu pochodzenia roślinnego i okazjonalnie spożywane mięso.
Czy dieta wegetariańska może być stosowana u dzieci?
Prawidłowe żywienie w pierwszych latach dziecka jest bardzo ważne dla jego rozwoju. Ma ono również wpływ na jego późniejsze nawyki żywieniowe. Dlatego tak ważne jest zadbanie o prawidłowo zbilansowaną dietę.
Każda odmiana diety wegetariańskiej wymaga stałego monitorowania rozwoju oraz wyników badań dziecka. Stosowanie u dziecka diety wegetariańskiej może spowodować niedobory niektórych składników odżywczych i mineralnych. Nie zaleca się żywienia małych dzieci i młodzieży dietą frutariańską i witariańską. Diety te nie są zalecane również dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Najbardziej popularna w Polsce jest dieta laktoowowegetariańska, lecz żywienie dziecka w ten sposób może spowodować wystąpienie u niego alergii na białko mleka krowiego lub nietolerancji laktozy (z powodu spożywania jej w dużych ilościach). Tego typu dieta wymaga stałego monitorowania poziomu:
- witaminy D,
- żelaza,
- witaminy B12.
Badania wykazują, że dzieci będące na diecie wegetariańskiej, mają niższą masę ciała niż ich rówieśnicy na diecie tradycyjnej.
Wady i zalety diety wegetariańskiej u dzieci
Główne zalety stosowania diety wegetariańskiej u dzieci to:
- mała kaloryczność potraw,
- wysoka wartość odżywcza diety,
- mała ilość tłuszczów oraz nasyconych kwasów tłuszczowych,
- brak lub niewielka ilość cholesterolu,
- bogactwo witamin,
- duża ilość błonnika pokarmowego,
- duża ilość substancji bioaktywnych,
- mała ilość soli w produktach.
Główne wady stosowania diety wegetariańskiej u dzieci to:
- pokarmy nie zaspokajają w pełni zapotrzebowania na energię,
- za mała ilość białka,
- niedobór aminokwasów egzogennych,
- brak lub zbyt mała ilość witaminy B12,
- za małe spożycie:
- wapnia,
- żelaza,
- cynku,
- witaminy D.
Badania kliniczne wykazały, że dzieci będące na diecie wegetariańskiej rozwijają się prawidłowo, jeśli dieta ta jest dobrze zbilansowana. Badania wykazały również, że dzieci na diecie wegetariańskiej są dużo szczuplejsze niż dzieci na diecie tradycyjnej – produkty roślinne zapobiegają występowaniu otyłości.
Najważniejsze aspekty diety wegetariańskiej u dziecka
1. Zwiększenie wartości energetycznej posiłków poprzez dodawanie do nich:
- nasion np.: słonecznika, dyni,
- roślin oleistych np.: oliwek, awokado,
- orzechów,
- olejów roślinnych dobrej jakości,
- tofu,
- pełnotłustych produktów mlecznych.
2. Właściwa ilość białka w diecie poprzez podawanie różnorodnych produktów roślinnych każdego dnia.
3. Suplementacja witaminy B12.
4. Regularne badanie obecności żelaza oraz cynku. W przypadku złych wyników zalecana jest ich suplementacja.
5. Suplementacja witaminy D.
Dieta wegetariańska może być stosowana u dzieci, jeśli jest prawidłowo zbilansowana, a niedobory są suplementowane.
Zdjęcie główne: Autor: hessam nabavi, źródło: unsplash.com
